Blog
Onwankelbaar engagement
“Wat ga ik anders doen, op m’n 63ste nog sollicitatiebrieven uitsturen?” Nee hoor. Eric Bogers, directeur van vzw de Biehal zit helemaal op z’n plaats, en dat al meer dan 40 jaar. Begonnen als vrijwilliger en doorgegroeid tot algemeen directeur. Een modelparcours heet zoiets. Net voor de Biehal zijn intrek neemt in een gloednieuw pand, mochten we Eric wat vragen voorschotelen.
“Tja, je ziet het hé. Hier is de hele boel versleten. Onze verhuis naar het nieuwe pand komt op dat vlak niets te vroeg”, zegt Eric. Het hele project voelt een tikje symbolisch aan, het absolute hoogtepunt van een decennialang parcours in professionalisering van vzw de Biehal dat Eric als directeur overzag.
Eric Bogers: “Ik spreek niet graag over dagbesteding of bezigheidstherapie. De Biehal is ondertussen een echt bedrijf geworden. Met balanstotalen, KPI’s, externe accountants en zelfs een prikklok. En da’s misschien het grote verschil met de beginjaren. Toen lag het geitenwollensokkengehalte van de vzw nog vrij hoog. We blijven uiteraard een sociaal bedrijf met verregaande aanpassingen om het werk voor onze mensen mogelijk te maken, maar ’t is wel een bedrijf. Van het soort dat winst moet maken.”
Subsidiekraan
Die harde, economische realiteit klinkt in eerste instantie een beetje cru, als je weet dat de Biehal 300 mensen tewerkstelt met – zoals dat dan heet – een afstand tot de arbeidsmarkt. “Maar het is nu eenmaal de realiteit. Het aandeel van subsidies blijft maar dalen, waardoor onze opbrengsten uit economische activiteiten op peil moeten blijven. Daarom hanteren we strikte doelstellingen. Doen we dat niet, kunnen we de boel sluiten en belanden al onze mensen terug op straat.”
“Als we al onze 300 werknemers ontslaan en 100 ‘reguliere’ arbeidskrachten inhuren, doen we het qua omzet waarschijnlijk evengoed.”
En die mensen in maatwerkbedrijven zoals de Biehal kun je ruwweg opdelen in twee groepen: mensen met een mentale of fysieke beperking, en mensen die worstelen met sociale problematieken. Die niet of nauwelijks terechtkunnen op de reguliere arbeidsmarkt. “Als we al onze 300 werknemers ontslaan en 100 ‘reguliere’ arbeidskrachten inhuren, doen we het qua omzet waarschijnlijk evengoed. Maar da’s niet het doel van onze vzw natuurlijk.”
“Door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt tewerk te stellen, geven we ze niet alleen een doel, maar besparen we de samenleving ook een pak geld. Nu betalen ze sociale bijdragen op een volwaardig loon, terwijl ze als werklozen alleen maar geld zouden kosten. Dat blijkt echter een moeilijke logica voor onze overheden, die de subsidiekraan steeds verder dichtdraait.”
Diversificatie
De activiteiten van de Biehal zijn anno 2022 verder uitgebouwd. Toch zijn de drie kernactiviteiten ongeveer dezelfde gebleven. “Enerzijds hebben we recyclage, onze Kringwinkels. Daarnaast doen we veel groenwerken, voornamelijk bedrijfspercelen, maar ook het onderhoud van openbare parken of kleine tuinen van particulieren. Ten slotte hebben we verschillende initiatieven in de horeca.”
Bogers: “Toen was ons criterium niet anders dan nu: het moet duurzaam zijn. Vervuilende activiteiten zijn taboe. Tweede voorwaarde: het werk moet duidelijk zijn. Een rechtstreeks gevolg van de doelgroepen waarmee we werken natuurlijk. We kunnen het werk niet te ingewikkeld maken, of onze mensen zijn niet in staat om het uit te voeren. Anderzijds: we zijn ook geen beschutte werkplaats, genre Bewel, waar simpele en repetitieve taken worden uitgevoerd. Qua tempo en complexiteit van werk zitten wij daar een niveautje boven.”
“We zoeken bewust bedrijfsactiviteiten in de rand op, want in hoogst commercieel competitieve sectoren kunnen we de concurrentiestrijd met reguliere bedrijven niet aan. Maar we werken wel vaak met ze samen. Een voorbeeld: samen met Hoeckx Verhuizingen hebben we net een groot project in een vakantiepark afgerond. 200 huisjes moesten gerenoveerd worden, waar de meubels natuurlijk eerst uitgehaald moesten worden, gestockeerd worden en vervolgens weer ingehuisd worden. Een hele klus, die Hoeckx onmogelijk alleen kon klaren. Dus hebben we een handje geholpen, en daar waren ze zeer blij mee.”
Creatief ondernemerschap
Dergelijke dienstverlening is een voorbeeld van creatief ondernemerschap, des te belangrijker in een organisatie die in middelen beperkt is. Bijkomende economische activiteiten zoeken die zowel commercieel interessant zijn maar ook binnen de mogelijkheden van je werknemers vallen: da’s de kern van sociaal ondernemen.
Bogers: “Nog een voorbeeld: in Peer hebben we 30 zeecontainers. Die gaan quasi oneindig mee en zijn ondertussen allang afgeschreven. We stockeren er meubels van mensen die bijvoorbeeld een tijdje in het ziekenhuis of in de gevangenis belanden. Woekerwinsten maken we daar allerminst mee, maar het zorgt voor aanvullende bronnen van inkomsten. Ook belangrijk: met dit soort initiatieven leggen we ook contacten, bijvoorbeeld met vrederechters en allerlei overheidsinstanties. Zo breiden we onze activiteiten langzamerhand uit.”
“Ik voel me hier thuis en amuseer me nog elke dag. Waarom zou ik dat opgeven?”
“Of ik nooit een overstap naar de reguliere bedrijfswereld heb overwogen? Eigenlijk niet. Die ambitie heb ik nooit gehad, en collega’s van mij trouwens ook niet. Ik voel me hier thuis en amuseer me nog elke dag. Waarom zou ik dat opgeven? Natuurlijk: of de Biehal nu winst of verlies maakt, dat reflecteert zich niet in mijn eigen portemonnee. Alle winst wordt integraal opnieuw geïnvesteerd in onze werking. Terwijl de CEO van een kmo die in veel gevallen mee naar huis neemt, natuurlijk.”
Rechter en beklaagde
In de raad van bestuur van vzw de Biehal zetelt Eric niet. “Dat zou een beetje zijn alsof ik tegelijkertijd rechter én beklaagde zou zijn. Nee, daarvoor hebben we een scherpe groep van ondernemers, waaronder Jo, die op een kritische manier kijken naar de organisatie. En da’s maar goed ook.”
“Ontzettend belangrijk voor elke organisatie. Uiteindelijk zijn we hier verantwoordelijk voor de boterham van 300 mensen. Nogmaals: we zijn een bedrijf, geen duiventil. Er moeten resultaten geboekt worden, en dat kan enkel als we kritisch naar onszelf en onze organisatie kijken. Het is een geruststelling om te weten dat we een stabiele, geëngageerde en vooral kritische raad van bestuur hebben, die eindverantwoordelijkheid draagt over grote beslissingen.”
“Ons gloednieuwe pand op de site van het voormalige ziekenhuis van Lommel is daar een uitstekend voorbeeld van. Uiteindelijk gaat het hier om een investering van ettelijke miljoenen. Wij leggen voorstellen op tafel, maar het is aan de raad om definitief de knoop in door te hakken. En in zo’n dossiers komt het ondernemerschap van onze bestuurders naar boven. Zij zijn het gewend om beslissingen te nemen. Dat doen ze dan ook.”